Caretta Caretta
Genel Özellikleri: Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi kıyı kumulların biçimlendirdiği 29 km kıyısal alana sahiptir. Bölgesel özelliklere sahip geniş kumul ve orman alanları biyoçeşitlilik zenginliği açısından alanı oldukça zengin kılmaktadır. Endemik balık türü Aphanius anatoliae, endemik Serik armudu (Pyrus serikensis), Caretta caretta ve Chelonia mydas deniz kaplumbağası türleri bölgenin zenginlikleri arasında yer almaktadır.
Belek Kumsal Alanı
Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi; Antalya ili, Serik ve Manavgat ilçelerine bağlı 5 belde ve 5 köyden oluşmaktadır. Batısında Belek Belediyesi, doğusunda Ilıca Belediyesi bulunmaktadır. Bölge yaklaşık 5 km genişliğinde denize paralel olarak 25 km uzunluktadır. Serik bölümü, Serik’in güneyinde yer alan Karadayı Köyü'nün kuzeybatısında bulunan Yansıyusuflar tepesinden başlayarak sahile paralel bir şekilde Köprüçay’da son bulur. Manavgat bölümü de Köprüçay’dan başlayarak Evrenköy’de biter. Sahil sınırları ise Acısu Deresi'nin denize ulaştığı yer ile Kumköy arasındadır. Genelde orta engebeli, tarıma elverişli bir arazi yapısına sahiptir.
Bölgenin tarihi Hititlere kadar dayanmaktadır. Gündoğdu, Kısalar ve Çolaklı’da bulunan antik döneme ait eserlerden bölgede binlerce yıllık yerleşimin olduğu anlaşılmaktadır. Bu bölgede dağınık vaziyette antik kalıntılar mevcuttur. Ayrıca Gündoğdu köyünün Aktaş mevkiini içine alan sahilde büyük bir arkeolojik sit alanı mevcuttur. Burada büyükçe bir antik kentin kalıntılarına rastlanılmaktadır.
Uydu verileri ve hava fotoğrafları üzerinde yapılan çalışmalarda toplam alanı 11.320 hektar olan Belek Özel Çevre Koruma Alanı'nın halihazırda yaklaşık %31’ini (Hassas A ve Hassas B Zonları= 3.516 Ha) hassas alan, %8’ini ( 907 Ha) doğal karakteri korunacak alan ve %44.5’ini (5.027 Ha) de tarımsal alanlar oluşturmaktadır. Bölgenin %69’u ( 7.764 Ha) korunacak alan , %31’i ise konut+turizm+yerleşim alanları olarak planlanmıştır.
Yapılan çalışmalarda doğal ortamlar olarak sınıflandırılmış olan ve özellikle Akdeniz’e komşu ve Köprüçay’ın doğusundaki Gürpınar ve Perakende mahalleri arasında kalan yüksel araziler Bereket Köyü'nün güney ve güney-doğusundaki yüksek araziler ve Kısalar köyü çevresindeki yüksek arazilerde doğal örtü, alanın bitki örtüsü en zengin ve en yoğun olan ve en az tahribata uğramış yörelerdir. Bununla birlikte, söz konusu bu alanların iç bölgelerinde, doğal örtü tahrip edilerek irili ufaklı tarım arazileri oluşturma faaliyetleri de artmaktadır.
Yönetim planlarına esas olmak üzere, araştırma alanında toprak ve arazi kaynakları konusunda gerçekleştirilen çalışmalarda dört farklı jeomorfolojik ünite ve bu üniteler üzerinde de arazi kullanım açısından farklılık gösteren 13 toprak çeşidinin var olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu jeomorfolojik ünitelerden; yüksek arazilerde 3 farklı toprak, aluviyal arazilerde dokuz farklı toprak, delta tabanlarında bir toprak çeşidi saptanmıştır. Son jeomorfolojik ünite de kıyı kumullarıdır ve bunların üzerinde ise kayda değer bir toprak oluşumu gözlenmemiştir.
Alanda bir alan kullanımına dayalı bir tipleştirme yapılırsa; Boğazkent ikinci konut turizm ağırlıklı, Çolaklı turizm ağırlıklı, Evrenseki turizme yönelmekte, fakat tarım da etkisini sürdürmekte, Karadayı tarım, Gündoğdu ise tarım-turizm ağırlıklıdır. Diğer taraftan yöredeki yerleşmeler içerisinde yer alan beldelerin genel bir yaklaşımla tarımsal ekonomiden turizme doğru geçiş özelliklerini göstermekte oldukları, köy yerleşmelerinin ise tamamen tarım ve seracılık ağırlıklı bir yapıya sahip oldukları tespiti yapılabilecektir.
Yörede tarım alanları geniş yer kaplamaktadır. Seracılık da giderek yaygınlık kazanmaktadır. Bölgedeki flora ve fauna hızla yayılan tarım faaliyetlerinin tehdidi altındadır. Özellikle Kızılçam (Pinus buritia) ormanları eskiden bu bölgede geniş yer tutarken bugün çok azalmıştır. Manavgat’ın doğusu ve Acısu’nun batısında ise fıstık çamı (Pinus pinea) ormanları dikkat çekmektedir.
Yapılan araştırmalarda alandaki habitat tipleri ve bunlara özgü baskın türler belirlenmiştir. Alanda gözlenen habitat tipleri şu şekilde sıralanabilir; Orman (Pinus brutia, Laurus nobilis, Daphne sericea, Quercus cerris var. cerris, Olea europaea var. Sylvestris), kayalık alan-maki (Quercus cocsifera, Styrax officinalis, Myrtus communis, Cistus creticus, Cistus salviifolius), stabil kumul alan-maki (Erica manipuliflora, Sacropoterium spinosum, Echium angustifolium), kısmen stabil kumul tepeleri (Echium angustifolium, Sacropoterium spinosum, Polygonum maritmum, Echinops viscosus), hareketli kumul (Thymelea hirsuta, Echium angustiolium, Euphorbia paralias, Pancratium maritimum), mevsimsel sulak alan (Salicorna europa, Limonium gmelinii, Juncus littoralis, Juncus rigidus, Cressa cretica), daimi sulak alan (Juncus acutus, Thypa latifolia, Cypeus longus), tarım alanları (Pyrus serikensis, Crataegus monogyna, Anemone indica).
Anemone Sp.
Alanının jeolojik ve jeomorfolojik yapıları ile hidrolojik özelliklerinin belirlenmesi hususunda havza düzeyinde yapılan çalışmalara göre; Belek Özel Çevre Koruma Bölgesini besleyen irili ufaklı toplam altı akarsu tespit edilmiş olup söz konusu bu akarsular alanın batısından doğusuna doğru olmak üzere sırasıyla Acısu deresi, Köprüçay ırmağı, Sarısu, Karaöz, Şarlavuk ve İncirli dereleridir.
Diğer taraftan arazide yapılan çalışmalar neticesinde Acısu deresinin güneyinde ve doğu-kuzeydoğusunda yer alan tuzlu-alkali ve taban suyu yüksek ve zaman zaman da geçici yüzlek göl haline dönüşen alanlarla ve ayrıca daha doğudaki Kocagöl sulak alanı ile jeomorfolojik bir bütünlük oluşturmaktadır.
Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde Acısu deresi ağzından Sarısu deresine kadar uzanan yaklaşık 13,3 km lik alan Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanıdır. Kurumumuzca her yıl bu konuyla ilgili araştırma projeleri yaptırılmaktadır. Bu kapsamda 2007 yılında da nesli tehlikede olan kaplumbağa türlerinden Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta ve Chelonia mydas) ve Nil Kaplumbağası ( Trionyx triunguis ) ‘na yönelik araştırma, izleme ve koruma çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu proje sonucunda Belek Kumsalı C.caretta için “Birinci Derecede Önemli” yuvalama kumsalı olarak sınıflandırılmış ve toplam 888 yuva tespit edilmiştir. Yuva yoğunluğu 66,8 yuva/km olarak saptanmıştır.
2002 yılında Boğazkent, Kocagöl ve çevresi kuş envanteri hazırlama çalışmaları kapsamında 2000-2002 yılları arasında 213 kuş türü gözlenmiş olup; bunların 30’u yaz ziyaretçisi, 56’sı kış ziyaretçisi, 60’ı transit göçer, 3’ü yaz ziyaretçisi ve transit göçer, 2’si hem yaz hem kış ziyaretçisi, 7’si kış ziyaretçisi ve yerli, 1’ i transit göçer ve yerli, 5’i transit göçer ve yaz ziyaretçisi, 3’ü transit göçer ve kış ziyaretçisi, 1’ transit göçer, yaz ziyaretçisi ve yerli olduğu geriye kalan 11 tür ise yeterince gözlenemediği için statüsü belirlenememiştir. Bu bilgiler ışığında alan kuşların göç yolları üzerinde ve önemli bir kışlama merkezi konumunda olduğu görülmektedir.
Alanda gözlenen kuş türleri arasında küçük batağan (Tachbaptus ruficollis), karabatak (Phalacrocorax carbo), Küçük ak balıkçıl (Egretta garzetta), büyük ak balıkçıl (Egretta alba), gri balıkçıl (Ardea cinerea), sakarca (Anser albifrons), angıt (Todarna ferruginea), çamurcun (Anas crecca), saz delicesi (Circus aeruginosus), atmaca (Accipiter nisus), şahin (Buteo buteo), kızıl şahin (Buteo rufinus), kerkenez (Falco tinunculus), Boz doğan (Falco columbarius), gökdoğan (Falco peregrinus), kızıl bacak (Tringa ochropus), küçük sumru (Sterna albifrons), yalı çapkını (Alcedo atthis), kızılgerdan (Erithacus rubecella), kamış bülbülü (Cettia cetti), uzun kuyruklu baştankara (Aegitalos caudatus) ve benzerleri sayılmaktadır.
Alanda Karadayı’nın güneydoğusundaki sulu çayırlık alanlar ile Boğazkent yöresi Önemli Kuş Alanı Özelliğindedir. Özellikle soğuk kış şartlarında Anadolu’daki göllerin donması ve karaların da kar ile kaplanması sonucunda, buralarda kışlayan kuş populasyonları Boğazkent gibi güney kıyılarımızda bulunan az sayıdaki sulak alanlarda barınmaktadır. Bu ve benzeri önemli fonksiyonları olan alanların korunması ve geliştirilmesi gerekmektedir. Böylesine flora ve fauna açısından zengin doğal müze ve laboratuar niteliği taşıyan bölge çevre eğitimi açısından uygulama merkezi konumundadır.
Bu bağlamda Antalya’ya son derece yakın olan bu bölgenin önemi tanıtımla beraber daha da artacak yöre halkı eko-turizme yönelerek gelir elde edebilecektir. Ayrıca yörede konuşlandırılmış tatil köylerinde konaklayan yerli ve yabancı turistler için Acı su deresi üzerinde işletilen yatch tipi küçük teknelerle kuş ve diğer yaban hayatı izleme turları düzenlenmektedir. Bu tür faaliyetlerin desteklenmesi artırılması korumacılık açısında da büyük önem arz etmektedir. Sosyoekonomik olarak kalkındırılmış yerel halk koruma faaliyetlerinde en önemli faktördür.
Bölgede tamamlanan çalışmalardan olan “Belek Özel Çevre Koruma Bölgesi'nin Biyolojik Zenginliğinin Tespiti ve Ekolojik Yönetimi” projesi, sektör sorunlarının belirlenmesi, mevcut alan kullanımlarının durum tespitlerinin yapılması, analizler sonucu sektörel projeksiyonların oluşturulması, çözüm önerilerinin getirilmesi, acil ve diğer faaliyetlerin belirlenmesi amacıyla karar vericiler için rehber niteliğindedir.
.jpg){kind=link}
