FETHİYE GÖCEK ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ
KIYI VE DENİZ ALANLARININ BİYOLOJİK ÇEÅžİTLİLİK TESPİTİ PROJESİ
AMAÇ: Fethiye Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesinin kıyı ve deniz alanlarının biyolojik çeÅ?itliliÄ?ini tespit etmek amacıyla 2010 yılında proje çalıÅ?ması yapılmıÅ?tır. ÇalıÅ?mada, bölgenin biyoçeÅ?itliliÄ?inin saptanmasının yanısıra, bölgedeki kıyı ve deniz ortamının karÅ?ı karÅ?ıya kaldıÄ?ı çevresel sorunlar tespit edilmiÅ? ve bu konuda bölge için en uygun çözümlerin gerçekleÅ?tirilebilmesi amacıyla gerekli veriler toplanmıÅ?tır. Ayrıca bu çalıÅ?mada koruma altındaki türler, egzotik türler ve fasiyes oluÅ?turan türlerin (özellikle alg ve fanerogamlar) bölgedeki daÄ?ılımları ve popülasyon yapıları araÅ?tırılmıÅ?tır. Bölgeyi temsil eden 15 istasyonda deniz suyunda fiziksel, kimyasal, biyolojik ve bakteriyolojik analizler gerçekleÅ?tirilmiÅ?tir.
Fethiye- Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi:
12.06.1988 tarih ve 88/13019 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit ve ilan edilen Fethiye-Göcek; MuÄ?la ili, Fethiye ilçesi ve buna baÄ?lı 6 belde ve 6 köyden oluÅ?maktadır. Toplam alanı 817 km2 olan Fethiye-Göcek Özel Çevre Koruma Bölgesi MuÄ?la İlinin Akdeniz Bölgesi sınırları içinde ve güneydoÄ?usunda yer alır. MuÄ?la’nın yaklaÅ?ık 120 km güney doÄ?usunda yer alan bölge, Mendos DaÄ?ı’nın eteÄ?inde, iç körfezin hemen doÄ?u kenarında bulunmaktadır. Teke Yarımadası’nın da batı kesiminde yer alan Fethiye İlçesinin, kuzeybatısında KöyceÄ?iz İlçesi, kuzeyde Denizli, Burdur, doÄ?uda ise Antalya yer alır.
Özel Çevre Koruma Bölgeleri (ÖÇKB) ve Deniz Koruma Alanları son yıllarda canlıların ve çevrenin korunması ve yönetiminin önemli bir aracı haline gelmiÅ?tir. Bu bölgeler canlıların doÄ?al ortamında korunmasını saÄ?lamaktadır. Genel olarak koruma bölgeleri pek çok amaçla oluÅ?turulurlar ve yönetilirler. Bu amaçlar;
1) DoÄ?al yaÅ?amı korumak,
2) Türleri ve ekosistemleri korumak,
3) Çevresel hizmetleri yönetmek,
4) Turizm ve gezinti alanları oluÅ?turmak,
5) EÄ?itim amaçlı kullanmak,
6) DoÄ?al ekosistemlerin kaynaklarını sürdürülebilir bir Å?ekilde kullanmak,
7) Kültürel ve geleneksel özellikleri korumak,
8) Bilimsel araÅ?tırmalar gerçekleÅ?tirmektir.
Bu amaçların tamamının gerçekleÅ?tirildiÄ?i Özel Çevre Koruma Bölgeleri (ÖÇKB), son 20 yıl içinde yapılan çalıÅ?malarla sahip oldukları kıyı ve deniz alanlarının biyolojik çeÅ?itliliÄ?inin muhafaza edilmesi, tehdit ve tehlike altındaki türler ile bilhassa endemik türlerin yaÅ?am alanlarının korunması, rehabilite edilmesi ve yönetilmesinde önemli ve etkin bir araç haline gelmiÅ?tir.
ÖÇKB’ler ulusal ve bölgesel ekonomiye de önemli katkılar saÄ?lamaktadır. DoÄ?al yaÅ?amın ve çevrenin korunmasıyla ekoturizm canlanmakta ve biyolojik kaynaklar (örneÄ?in balık çeÅ?itliliÄ?i ve stokları) nicelik ve nitelik olarak artmaktadır. Bu bölgelerin yönetimi, kaynakların yapısına, kullanım Å?ekline ve insan aktivitelerine baÄ?lı olarak çeÅ?itlilik gösterir. Koruma, bazı bölgelerde çevresel zararlara yol açabilecek tüm aktivitelere karÅ?ı yapılırken, bazı bölgelerde ise balıkçılık ve gemicilik gibi sınırlı sayıda aktivitelere karÅ?ı yapılmaktadır. Deniz koruma alanları aÅ?ırı avcılıÄ?ı engelleme ve stokların iyileÅ?mesine katkı yapmayı hedefleyen ileri balıkçılık yönetimi olarak da dikkat çekmektedir. İnsan faaliyetlerinin doÄ?al kaynaklar üzerinde gittikçe artan bir baskı oluÅ?turması nedeniyle, koruma alanları deniz ekosistemlerinin etkin ve sürekli korunmasında hayati bir rol üstlenmektedir.
Fethiye Göcek ÖÇK Bölgesi Kıyı ve Deniz Alanlarının Biyolojik ÇeÅ?itlilik Tespiti Projesi kapsamında bölgenin 345 km² olan kıyı ve deniz alanında tüm koylar ve adalar dahil olmak üzere 55m derinliÄ?e kadar olan alanlarında belirlenen 88 istasyonda gerçekleÅ?tirilen 581 scuba ve 335 serbest dalıÅ? ile elde edilen biyolojik çeÅ?itlilik araÅ?tırmaları ve bölgeyi temsil eden 15 istasyonda deniz suyunda ve sedimanda gerçekleÅ?tirilen fiziksel, kimyasal, biyolojik ve bakteriyolojik analizleri kapsamaktadır.
AraÅ?tırma bölgesinde türlerin derinliÄ?e göre daÄ?ılımları incelendiÄ?inde en az tür supralittoral (11 tür) zonda, en fazla tür (1225 tür) ise 5 ile 55 metre derinlikler arasında saptanmıÅ?tır. Tespit edilen taksonomik gruplardan Polychaeta en fazla tür sayısına (347 tür) sahip olup, bu grubu sırasıyla Mollusca (288 tür) ve Crustacea (264 tür) izlemektedir.
Fethiye-Göcek ÖÇKB’de Bern ve Barselona sözleÅ?meleri ile IUCN listesine göre Akdeniz’de koruma altına alınan türlerden 40’ı tespit edilmiÅ?tir. Bölgede en fazla türle temsil edilen grup Mollusca (7 tür) olup, bu grubu Porifera (6 tür) ve Crustacea (6 tür) izlemektedir. İstasyonlarda sürüngenlere (Caretta caretta ve Trionyx triunguis) ve memelilere (Monachus monachus ve Tursiops truncatus) ait 2’Å?er tür saptanmıÅ?tır.
Bölgede 11 sistematik gruba ait toplam 93 egzotik tür tespit edilmiÅ?tir. Sistematik gruplardan Pisces 23 egzotik türle ilk sırayı alırken, bu grubu Crustacea (20 tür), Polychaeta (17 tür) ve Mollusca (18 tür) takip etmektedir. Magnoliophyta istasyonlarda 1 egzotik türle (Halophila stipulacea) temsil edilir. Tespit edilen türlerden Microcosmos exasperatus ve Vanderhorstia mertensi ülkemiz sahillerinden ilk kez kaydedilmektedir.
